Zaproszeni goście podjęli analizę współczesnej sytuacji gospodarczej w Polsce w odniesieniu do podobnych zjawisk ekonomicznych w przeszłości, także na świecie.

Spotkanie podzielone zostało na dwie części tematyczne. W pierwszej, poświęconej zagadnieniom historycznym, prof. dr hab. Mirosław Kłusek wygłosił wykład zatytułowany „Inflacja w Generalnym Gubernatorstwie 1939-1944”. Wskazał w nim między innymi na tak zwaną politykę stabilizacji cen, która miała zachęcić wieś do intensyfikacji produkcji rolniczej, a konsumentów do ograniczenia konsumpcji produktów żywnościowych w czasie okupacji. Pomysł ostatecznie okazał się fiaskiem.

Do historii inflacji w Polsce odniósł się także dr hab. Robert Jastrzębski, prof. ucz. Przekrojowo opisał problem inflacji w Polsce w okresie 1918-1995. Na samym początku wyjaśnił pojęcie pieniądza oraz polityki inflacyjnej państwa, następnie wskazał na problem inflacji w okresie II Rzeczypospolitej oraz zjawisko tak zwanej inflacji tłumionej w państwie polskim po drugiej wojnie światowej. Na końcu uwypuklił problematykę celów polityki inflacyjnej państwa oraz sanację gospodarczą. – Polityka inflacyjna ma na celu przede wszystkim pokryć deficyt i stanowi faktyczne nałożenie podatku na ogół społeczeństwa. Jednak w II Rzeczypospolitej była ona wynikiem głównie wydatków wojennych odradzającego się państwa polskiego. Po drugiej wojnie światowej inflacja miała charakter inflacji niedoboru, zwłaszcza była ona związana z brakiem produktów pierwszej potrzeby. Zakończenie inflacji ma miejsce, gdy państwo nie uzyskuje znaczących dochodów z prowadzonej polityki finansowej, a erozja stosunków ekonomiczno-prawnych zagraża jego istnieniu – wyjaśnił.

Drugi panel poświęcony został aktualnej sytuacji ekonomicznej i gospodarczej w Polsce. Krzysztof Wołowicz z Biura Analiz Sejmowych nawiązał w swoim wystąpieniu do powszechnie prognozowanej i nadchodzącej recesji. Wskazał również na wzrost – powyżej celów inflacyjnych banków centralnych – cen konsumpcyjnych, co jest zjawiskiem występującym obecnie na całym świecie, jak również na globalny wzrost cen surowców po inwazji na Ukrainę. W podsumowaniu odniósł się do zjawiska stagflacji, która miała miejsce w Polsce w latach 70. XX wieku. Wskazał przy tym na podobieństwa i różnice ówczesnej i dzisiejszej sytuacji gospodarczej naszego kraju.

Na kontekst pandemiczny aktualnej sytuacji finansowej w Polsce i na świecie zwrócił uwagę dr Jarosław Wierzbicki ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. – Władze publiczne w Polsce znalazły się w szczególnej sytuacji: próby wykorzystania bodźców z ekspansywnej – także niestandardowej – polityki pieniężnej do pobudzenia tempa wzrostu gospodarczego napotkały na równoległą i następczą kumulację niekorzystnych czynników zewnętrznych, wpływających na zaufanie społeczne do państwa i pieniądza. Skutkowało to serią bodźców inflacyjnych, trudnych do opanowania instrumentami krajowej polityki pieniężnej bez istotnego pogarszania koniunktury gospodarczej. W wystąpieniu odniósł się również do polityki zwiększania stóp procentowych. Jego zdaniem takie działania ze strony państwa służą zwiększeniu autonomii instytucjonalnej pieniądza. To z kolei powinno pozwolić w mniej kosztowny społecznie sposób uzyskać poprawę zaufania wśród obywateli i w efekcie wywołać wzrost popytu na pieniądz.

***

Seminaria Europejskie Instytutu De Republica to cykliczne spotkania poświęcone dyskusji nad zagadnieniami związanymi z aktualnie obserwowanymi problemami prawnymi, społecznymi i ekonomicznymi występującymi na kontynencie europejskim. W ramach cyklu dyskutowano już o idei Unii Europejskiej i jej przyszłości, polityce klimatycznej i energetycznej Unii Europejskiej oraz bezpieczeństwie współczesnej Europy Środkowo-Wschodniej.

***

Instytut De Republica został powołany na mocy zarządzenia nr 12 Prezesa Rady Ministrów z dnia
16 lutego 2021 r. Głównym celem jego działalności jest promocja i popularyzacja polskiej nauki
w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, wytworzenie mechanizmów i kapitału społecznego, który organizowałby się wokół idei państwowości oraz uwolnienie potencjału polskiej nauki w tych obszarach.

We współpracy z uczelniami wyższymi w Polsce i na świecie, jednostkami administracji państwowej oraz jednostkami badawczymi, Instytut De Republica organizuje konferencje naukowe i seminaria, które stanowić mają platformę wymiany opinii wobec prezentowanych na nich wyników naukowych prac badawczych. Zadaniem Instytutu jest też popularyzowanie najbardziej interesujących osiągnięć polskich naukowców w formie publikacji i multimediów.

Instytut De Republica docelowo ma stać się nowoczesnym zapleczem eksperckim, promocyjnym
i wydawniczym dla niedocenianych w Polsce i poza jej granicami, a tak ważnych dla właściwego rozumienia naszej historii i zjawisk społecznych, dziedzin nauki.