W minionym roku liczba niewypłacalnych przedsiębiorstw spadła w 9 z 13 krajów, a ich średnia ważona pod względem PKB w regionie wyniosła -14 proc. Obraz niewypłacalnych przedsiębiorstw w regionie jest zróżnicowany: na Ukrainie i Litwie odnotowano dwucyfrowe pogorszenie, natomiast w Rumunii i na Węgrzech sytuacja znacznie się poprawiła. Coface przewiduje, że przedsiębiorstwa będą nadal korzystać ze sprzyjających warunków, a w 2016 r. liczba przypadków niewypłacalności spadnie o 5,3 proc.

Podczas gdy na największych rynkach wschodzących odnotowano spowolnienie wzrostu gospodarczego, a nawet recesję, gospodarki regionu Europy Środkowo-Wschodniej korzystały w zeszłym roku ze sprzyjających warunków ekonomicznych. Średnie tempo wzrostu PKB w regionie zwiększyło się z +2,6 proc. W 2014 r. do +3,3 proc. W 2015 r. W eksporcie zanotowano powolne, ale stopniowe ożywienie, szczególnie u głównego odbiorcy – strefy euro. Ponadto połączenie dalszego spadku stopy bezrobocia, wzrostu płac, niskiej inflacji, zaniżonych cen towarów oraz rekordowo niskich stóp oprocentowania sprawiło, że konsumpcja prywatna stała się głównym czynnikiem napędzającym wzrost gospodarczy. Chociaż w krajach Europy Środkowo-Wschodniej od kilku już lat prowadzone są inwestycje współfinansowane przez UE, w 2015 r. tempo wykorzystania środków unijnych wzrosło, ponieważ był to ostatni rok dostępu do funduszy UE przeznaczonych na lata 2007–2013. Takie inwestycje w znacznym stopniu przyczyniły się do wzrostu gospodarczego w minionym roku.

Zróżnicowana sytuacja w Europie Środkowo-Wschodniej:

największa poprawa w Rumunii, znaczne pogorszenie na Ukrainie

Dynamika niewypłacalności jest zróżnicowana w poszczególnych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej. Największy spadek liczby niewypłacalnych przedsiębiorstw wynoszący prawie 50 proc. odnotowano w Rumunii, która znacznie zyskała na stymulacji fiskalnej. Natomiast największy wzrost – o 20,8 proc. – jest udziałem Ukrainy, gdzie kolejny rok trwa recesja będąca wynikiem konfliktu z Rosją.

Analiza sektorowa wskazuje, że w branżach zależnych bezpośrednio od konsumpcji w gospodarstwach domowych odnotowano rosnący popyt. Jednocześnie wysokie nasycenie rynku, silna konkurencja i niskie marże powodowały, że przedsiębiorstwa handlowe nadal miały duży udział w liczbie upadłości. W budowlance pozytywny wpływ miały prowadzone w zeszłym roku projekty współfinansowane przez Unię, jednak nadal często występują problemy z regulowaniem płatności, stąd przedsiębiorstwa budowlane są pozostają obecne w statystykach dotyczących niewypłacalności. W zeszłym roku prawie 1 proc. aktywnie działających przedsiębiorstw w regionie ogłosiło niewypłacalność.

W większości krajów liczba upadłości przedsiębiorstw nadal nie wróciła do poziomu sprzed kryzysu z 2008 r. W Czechach liczba niewypłacalnych firm była prawie czterokrotnie wyższa niż w 2008 r., w Polsce 1,8 razy, a w Słowenii – 2,2. Natomiast na Słowacji i w Rumunii wskaźniki bankrustw nadal wskazują poziom poniżej tego sprzed kryzysu.

Ogólnie obraz upadłości przedsiębiorstw w Europe Środkowo-Wschodniej w 2015 r. ukazuje się w jaśniejszych barwach. Taka tendencja powinna się utrzymywać ze względu na sprzyjające dla przedsiębiorstw warunki gospodarcze, szczególnie w porównaniu z kłopotami, jakich doświadcza wiele innych wschodzących rynków. Poprawę sytuacji w regionie potwierdzają też oceny ryzyka kraju przeprowadzone przez Coface, obejmujące w tym roku kilka przypadków podniesienia oceny. W styczniu ocena Węgier została podniesiona do poziomu A4, natomiast w czerwcu oceny Łotwy i Rumuni wzrosły do poziomu A4, a Litwy i Słowenii do A3. W konsekwencji ryzyko w większości krajów regionu zostało podniesione do dopuszczalnego poziomu.

Pozytywna perspektywa: sprzyjające warunki biznesowe w 2016 r.

Warunki biznesowe nadal będą korzystne, ale już nie w takim stopniu jak w zeszłym roku – powiedział Grzegorz Sielewicz, ekonomista Coface w Regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Przewidujemy, że liczba niewypłacalnych przedsiębiorstw spadnie o 5,3 proc. przez cały rok 2016. Dalsza poprawa na rynku pracy wraz z rosnącym optymizmem wzmocni konsumpcję w gospodarstwach domowych, stanowiącą główny czynnik napędzający gospodarki regionu. Udział inwestycji nie będzie już tak wysoki jak w zeszłym roku z powodu powolnego uruchamiania nowych projektów współfinansowanych ze środków unijnych. To osłabi rozwój przemysłu budowlanego oraz innych sektorów z nim powiązanych.

Kraje Europy Wschodniej i Środkowej nadal będą aktywnie eksportować, chociaż spowolnienie światowego handlu może wyhamować ich ambicje. Globalne zawirowania, w tym szybsze spowolnienie rozwoju gospodarki Chin, które w szczególności odczuwają Niemcy - główny partner krajów Europy Wschodniej i Środkowej - mogą zahamować dynamikę eksportu.

Pełna PANORAMA upadłości w Europie Środkowo-Wschodniej w jęz. angielskim do pobrania TUTAJ

Nadesłał: Coface http://www.coface.pl